In Search Of Routes 1: Bangaluru – Tumkur – Nelmangala – Chitradurga (Total Distance 201 K.M.)

बंगळूर शहर हे नवदुर्गांनी वेढलेलं आहे.. मधुगिरी, साविनदुर्ग, देवारायणदुर्ग, नंदिदुर्ग, मक्कलीदुर्ग, चन्नारायणदुर्ग, कब्बलदुर्ग, भैरवदुर्ग, हुलीयुरदुर्ग .. बंगळुरात येवून २ महिने झाले आणि हे नवदुर्ग पाहून घ्यावे असं ठरवलं.. मग काय भटकंतीचा सपाटा सुरु झाला.. बंगळूरचा शहरी किल्ला, देवनहल्ली किल्ला मग श्रीरंगपट्टण चा अतिविशाल भुईकोट पाहून आलो.. मंगळूर चा राजवाडा पाहताना त्याच्या भवतालची तटबंदी हा केवळ राजवाडा नसून पूर्वाश्रमीचा एक भूदुर्ग (भुईकोट किल्ला) होता हे समजलं.. तद्नंतर पराग आणि मी साविनदुर्ग चा एका सलग १००० मिटर खडकावर बांधलेला गिरिदुर्ग पाहून आलो.. आता कुठे मोर्चा न्यावा याचा विचार करत होतो.. मृणाल आणि मी निघालो .. मधुगिरी ला.. शनिवार-रविवार जायचा बेत ठरला.. सगळी तयारी झाली.. पण ऐन वेळी माशी शिंकली, कर्नाटक सरकारने कावेरी तामिळनाडू ला दोन बादल्या पाणी जास्त दिल्याने कट्टर कन्नडिगांनी राज्यव्यापी बंद पुकारला.. मग पुन्हा फोनाफोनी झाली.. या दरम्यान अभिजित बेहेरे इचलकरंजी वाले यांचा दूरध्वनी आला.. अरे या विकेंडला चित्रदुर्ग किंवा संताजी जाधवांनी गाजवलेला ‘गुटी’चा किल्ला (आंध्रप्रदेश) बघूया म्हणून.. बरं.. त्याला ये म्हटलं खरं.. पण या कर्नाटक-बंद च्या दिवशी गाडी मिळणार नाही हे नक्की होतं.. इकडे बंद जोरदारपणे आणि कडकडीत पाळतात.. “आता झाली का पंचाईत..!”

मग एका रिक्षावाल्याच्या हातापाया पडून त्याला कसाबसा रेडी केला आणि Majestic Circle ला येवून पोहोचलो.. इकडे पाहिलं तर बंदच्या भीतीने कर्नाटक मित्रमंडळाच्या ST बसेस डेपो मध्ये उभ्या होत्या.. एकही बस रस्त्यावर धावत नव्हती… मग रेल्वे स्थानकावर गेलो.. तिकडे मोर्चे लागले होते.. त्यामुळे रेल्वे बंद.. मृणालला म्हटलं आता रे करायचं तरी काय.. मग एखादा प्रायवेट कार वाला येतो ते पाहण्यासाठी रेल्वे स्थानाकाच्या बाहेर पडलो.. एका कानडी इंडिका वाल्याला विचारलं “चित्रदुर्गा चलेंगे क्या?” तो हो म्हणाला.. म्हटलं “पैसा कितना लेगा भाई”.. ती म्हणाला “१०,००० रुपया”.. २०० कि.मी. अंतरासाठी एवढी रक्कम ऐकून.. मी हसायला लागलो.. तसा तो उखडला आणि वाद घालू लागला.. मग कर्नाटक पोलिस हवालदाराला बोलावून त्याला सज्जड दम दिला.. शेवटी तिथेच शाब्दिक बाचाबाची चर्चासत्र उरकलं..   कर्म म्हणायचं आणि दुसरं काय ! म्हटलं आज काही झालं तरी चित्रदुर्ग ला जायचंच.. मग शेवटी बाईक ने जायचं ठरलं.. आता बाईक कुणाची घ्यावी असा विचार डोकावताच.. माझा ऑफिस चा दोस्त सचिनकृष्ण जोशी आठवला.. लगोलग फोन लावला.. “सचिन भैय्या बाईक मिलेगा क्या.. आज बंद है.. गाडी बंद.. सब बंद.. सिर्फ १०,००० वाला कार चालू है”… सचिन बोला “लेके जावो”.. मग परत आणखी एका रिक्षावाल्याला पटवून.. श्रीनिवास-नगरात राहणाऱ्या या दोस्ताकडून बाईक आणायला निघालो..  श्रीनिवास-नगरात पोहोचलो तोवर ८ वाजले होते.. एव्हाना कन्नड रक्षण वेदिकेच्या कार्यकर्त्यांनी शहरभर धुडगूस घालण्यास सुरुवात केली होती.. रिक्षातून उतरतो ना उतरतो तोच एक कन्नड रक्षण वेदिकेचा उमदा कार्यकर्ता.. कन्नड प्रभुदेवा डायरेक्ट आडवा आला.. रिक्षावाल्याला त्याने कन्नड भाषेत काहीतरी बोलला.. पण “कन्नड अस्मितेचा आणि समस्यांची तुला काही चाड नाही का?” असा काहिसा आशय त्या कानडी डायलॉगबाजीचा असावा ”

मातीच्या विटा आणि मातीच्या भिंती पाहून हे बांधकाम मातीचे असून इतकी वर्ष सुरक्षित कसे राहिले याचा विचार करीत पुढे निघायचं.. इथे एका लहानग्या खिंडीतून खाली उतरताना.. दिसणारे.. घोड्याच्या टापांच्या आकाराचे खाचखळगे पाहून आश्चर्य वाटून जाते.. हे खळगे.. घोड्यांना ग्रीप/आधार मिळावा म्हणून तयार करण्यात आले आहेत.. हि टिल्लूलिंबू-टिंबू खिंड उतरून खाली उतरताच.. डावीकडे.. एक मोठा बांधीव तलाव.. आणि मध्ये पायवाट.. पुन्हा उजवीकडे छोटा तलाव.. पाण्याचे पाट.. असं अभिनव इंजिनिअरिंग पाहून उजवीकडे शूर रणरागिणी ‘बनाके ओबव्वा’ खिंड पाहण्यास निघायचं.. इथे मोठाल्या पडलेल्या दगडामधून हि खिंडीची वात आहे.. पुढे.. रस्ता संपतो आणि.. जेमतेम एक माणूस सरपटत जाईल असा झरोका दिसतो.. हीच ती छुपी वाट आहे.. इथे एका वेळेस फक्त एक माणूस आत-बाहेर करू शकतो.. इथे रणरागिणी ओबव्वा या एका सैनिकाच्या पत्नीने हैदर अलीच्या शे-दीडशे सैनिकांना कंठस्नान घातल्याची कथा प्रसिद्ध आहे..